وصیت کردن شاه ، سلامان را
در وصیت نامه آمد : " پسرم این دنیا برای کسی پایدار نیست . انسان نیز آرزو هایش پایانی ندارد. خردمندان با دانش و دینداران را به فرماندهی منصوب کن . بدان هر چه امروز انجام دهی چون دانه ای است که در مزرعه می کاری و محصول خوب یا بد را در آن دنیا برداشت می کنی .
برای هر کار از افراد متخصص و با تجربه در آن کار استفاد کن و بدان موفقیت هر کار به دلیل تجربه و دانش انجام دهندگان آن بوده است .
بر نحوه گرفتن وجوه (مالیات و غیره ) از مردم دقت کن ، مبادا این کار همراه جور و ستم باشد . هنگام بخشش به نیازمندان دقت داشته باش با ستمگری مال مردم را مگیر و جیب آن ها را خالی مکن ، تا خزانه خود را پُر کنی . با این کار اشتباه تو نیازمندان فقیر تر می شوند و تو نیز این مال را در راه گناه خرج خواهی کرد . این روش حکومت داری موجب تباهی و از بین رفتن حکومت تو می شود .
تلاش کن دادگری در مملکت تو رونق یابد . تو باید شاهی نیکوکار و دادگر باشی . سرهنگان و فرماندهانت باید مطیع تو باشند و ستمگران را نابود کنند و خود ستمگر و همکار و یاور ستمگران نباشند.
وزیرانی دانا و درستکار را برای خود برگزین ، تا امور مملکت را به نحوی نیکو مدیریت کنند و با مستمندان ، با مهربانی و با ستمگران قهرآمیز رفتار کنند .
کاراگاهانی راستگو درستکردار و نیک اندیش داشته باش تا پنهانی اخبار ستم و نیکوکاری فرماندهان و منصوبین تو را گزارش دهند . خلاصه آن که ستمکار و بی دین ، نادان ترین فرد جامعه است و وجودش سودی به حال تو و مردم ندارد . در نهایت کار دین و دنیای خود را به افراد دیندار بسپار .
مراد از این قصه تنها صورت قصه نیست .
در هر داستان یک هدف اصلی وجود دارد که باید با دقت و موشکافانه به آن پی برد . وقتی داستانی را می شنوی ، با دقت به معنی و هدف آن توجه کن . تو باید در این داستان مقصود و منظور از مفاهیم واژگان و عباراتی چون : شاه ، حکیم ، تولد سلامان بدون مادر ، کامیابی ابسال از سلامان ، آتش افروخته ، دریای وسیع ، جزیره اقامت سلامان در دریا ، علت دست کشیدن سلامان از ابسال و شخصیت زهره که در آخر داستان ، دل سلامان را می رباید و یاد ابسال را از ذهن او پاک می کند ، بفهمی . باید سراپا گوش و هوش باشی و دقیق به هدف نهفته در متن داستان دست یابی .
در بیان مقصود
وقتی آفریدگار جهان را خلق کرد ، نخست "عقل" را آفرید . روش و سلوک عقل ، ده مرحله دارد که دهمین مرحله آن "مثر" در جهان است . از آن جا که این نیرو سرچشمه ی به وجود آمدن همه چیز در جهان است . نام آن را " عقل " گذاشتند . عقل یا مثر علت به وجود آمدن سود و زیان ، نیک و بد ، روح متعالی و نفس حیوانی است . همه آن ها تحت فرمان و احسان و بخشش عقل هستند . در این داستان "شاه" دارای صفات کامل "عقل" است . راهدان یا "حکیم" کسی است که راه رسیدن به این صفات و فیوضات بالا را می داند . "سلامان" همان ، جان یا انسانی پاکدامنی است که بدون پیوند پدر و مادر ، از پدری بدون جفت به وجود آمده است . "ابسال" نمادی از تن شهوت پرست و صفات پست است که در وجود انسان به صورت طبیعی وجود دارد . جان و تن با یکدیگر زنده اند و شادی آن ها به وسیله درک محسوسات (حواس پنجگانه) است ، محسوسات همان چیزی که موجب عشق و عاشق شدن آن ها شده است . "دریا" یی که سلامان و ابسال در آن احساس آسودگی می کنند ، نمادی از شهوت های انسانی و لذات زودگذر دنیوی است . همه مردم در "موج" های دریا گرفتارند و به دلیل غرق شدن در این لذات از درک حق و حقیقت دور شده اند . "احساس بیگانگی کردن ابسال و دوری جستن او از سلامان" نشانگر سنی است که انسان هنوز بالغ نشده و حس شهوانی نداشته و به مسیر انحطاط نیفتاده است . "میل سلامان به شاه شدن" برای به دست آوردن تخت و تاج نشانه هوشیاری انسان و روی آوردن انسان به وادی عقل و عاقل شدن او است . "آتش برافروخته" نشانه ریاضت و کار هایی است که هوای انسان (ابسال) را می سوزاند و جان انسان با دست شستن از شهوات حیوانی خود ، باقی می ماند . "به یاد گذشته افتادن سلامان" نشانه عادت انسان به عادات گذشته است . "وصف زیبایی های زهره " به وسیله حکیم برای برقراری الفت و دوستی بین جان و روح است تا عشق ابسال را فراموش کند . "زهره" کیست ؟ " او کمالات بلند مرتبه انسانی است که با دستیابی و وصال به او جان انسان به جایگاه رفیعی می رسد . و موجب زیبایی عقل می شود تا سلامان بتواند به شکل انسانی متعالی ظاهر شود . " به اختصار رموز این گفتار را گفتم . تا با با اسرار و راز های داستان آشنا شوی . حال این بخش را به پایان می برم . پروردگار خود به نیکی های هر فرد آگاه است .
داستان کوتاه پل